Niezależna reżyserka Ida Lupino bohaterką retrospektywy 12. AFF
Podczas 12. American Film Festival przyjrzymy się twórczości Idy Lupino, która w latach 50. jako jedna z nielicznych kobiet w historii kina była zarówno aktorką, jak i reżyserką filmową. Jej filmy, powstające niezależnie od hollywoodzkich wytwórni, m.in.: Zniewaga (The Outrage, 1950), Nie bój się (Never Fear, 1950) czy Bigamista (The Bigamist, 1953), poruszały kontrowersyjne tematy społeczne.
Ida Lupino pochodziła z brytyjskiej rodziny artystów. Karierę aktorską zaczęła już jako nastolatka – dzięki czemu bardzo wcześnie poznała mechanizmy napędzające Hollywood. Szansę na wyróżnienie znalazła w kinie noir, gdy zaczęła grać u boku Humphreya Bogarta w They Drive by Night (1940) czy High Sierra (1941). Gdy miała 32 lata zrezygnowała z intratnego kontraktu i wraz z dwoma przyjaciółmi założyła niezależną wytwórnię „The Filmakers", która wyprodukowała dwanaście filmów fabularnych. Spośród nich Lupino połowę wyreżyserowała lub współreżyserowała, do pięciu z nich napisała scenariusze, w trzech zagrała.
„The Filmakers” robili niskobudżetowe filmy o zwykłych ludziach, straumatyzowanych kobietach i mężczyznach, dla których „amerykański sen” okazał się przykrym realistycznym dramatem. W historii kina kobiet Lupino kontynuowała tematy zainicjowane dwadzieścia lat wcześniej przez Lois Weber, takie jak kontrola urodzeń, aborcja, kara śmierci. Wprowadzając na wielki ekran problem gwałtu, niechcianej ciąży, bezpłodności, kobiecej kariery, bigamii Lupino musiała negocjować zarówno z cenzorami, przyzwyczajeniami Hollywoodu, jak i z męskim punktem widzenia.
Retrospektywa „Reżyseria: Ida Lupino, 1949-53” nie doprowadzi nas do odkrycia zapomnianej mistrzyni kina, bynajmniej. Nie będzie też łatwo wpisać Lupino w feministyczny model autorki filmowej. Trzeba to zrobić na jej warunkach: zobaczyć jak blond gwiazdka wyrasta na reżyserkę w gronie zaprzyjaźnionych filmowców i przez kilka lat jest u szczytu kariery. Nie było wówczas w konserwatywnej Ameryce żadnej innej, która zdobyłaby się na tak wiele. – mówi o Idzie Lupino Monika Talarczyk, filmoznawczyni, historyczka kina i programerka przeglądu.
Retrospektywa przypomni wszystkie filmy Lupino z przełomu lat 40. i 50.
Zobaczymy m.in.:
Niechciane (Not Wanted, 1949)
Sally (Sally Forrest), miła dziewczyna z małego miasteczka, zakochuje się w zgorzkniałym pianiście. Opuszcza rodzinny dom, by za nim podążyć. W drodze poznaje chłopaka, który okaże się jej bratnią duszą, kiedy pianista odrzuci jej uczucia. Niestety, z nieszczęśliwej miłości pozostanie jej pamiątka w postaci nieplanowanej ciąży. Sally trafi pod opiekę instytucji pomagającej młodocianym matkom w oddaniu dzieci do adopcji. Lupino dobitnie pokazuje, jak wysokie koszty psychiczne ponosi kobieta, która ma w imię ochrony życia urodzić i oddać dziecko.
Zniewaga (Outrage, 1950)
Ann pracuje w księgowości wielkich magazynów, właśnie zaręczyła się ze swoim chłopcem. Ojciec liczy co prawda, że córka pójdzie do college’u i jak on będzie uczyć matematyki, ale narzeczony proponuje małżeństwo, jakby była to inna opcja zatrudnienia. Tymczasem po zejściu z wieczornej zmiany Ann zostaje zaatakowana przez gwałciciela. Był to jeden z pierwszych filmów o gwałcie w kinie amerykańskim. Jednak nie pada tu słowo gwałt (ang. rape), a mówi się o akcie przemocy.
Autostopowicz (The Hitch-Hiker, 1953)
Film drogi noir, niemal w całości rozgrywający się na muszce rewolweru seryjnego mordercy. Ray (Edmond O’Brien) i Gilbert (Frank Lovejoy) wyjeżdżają w weekend na ryby. Męski wypad za miasto zamienia się w koszmar z udziałem autostopowicza, którego szuka już FBI. Film oparty na autentycznej historii seryjnego mordercy, Williama Cooka, zwanego „Billym”, który terroryzował Amerykę w latach 1950-51, zabijając w drodze 6 osób.
Na 12. American Film Festival zapraszamy od 9 do 14 listopada do wrocławskiego Kina Nowe Horyzonty. Karnety w cenach 290 zł lub 275 zł (dla osób posiadających Kartę Klubu Przyjaciół KNH) będzie można kupić od 28 września poprzez stronę americanfilmfestival.pl. Również tam od 30 września dostępne będą akredytacje dziennikarskie (w cenie 200 zł) i akredytacje branżowe (w cenie 290 zł). Na online’ową część 12. AFF zapraszamy w dniach od 1 do 14 grudnia 2021. Szczegóły na temat wirtualnej odsłony festiwalu podamy wkrótce.